Aktualności

Nowelizacja kodeksu pracy w 2016 r.- zmiany w umowach o pracę

Ograniczenie katalogu umów o pracę do trzech, limity zawierania umów na czas określony, wprowadzenie maksymalnego czasu ich trwania, czy zrównanie długości okresów wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony- to jedne z wielu kluczowych zmian, które wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu Pracy tj. od dnia 22 lutego 2016 r. zaczęły obowiązywać w ramach polskiego porządku prawnego.

Zmiany w umowach terminowych

W oparciu o znowelizowane przepisy ustalone zostały trzy rodzaje umów o pracę: na okres próbny, na czas nieokreślony oraz na czas określony. Art. 25 § 1 KP, który na mocy nowelizacji uzyskał nowe brzmienie nie przewiduje już w ramach katalogu umów umowy na czas wykonywania określonej pracy oraz umowy na czas nieobecności innego pracownika, znanej też jako umowa na zastępstwo. 

Od 22 lutego 2016 r. umowy o pracę  na czas określony zasadniczo mogą być zawierane z pracownikami maksymalnie na okres do 33 miesięcy (nie wliczając dodatkowo maksymalnie 3-miesięcznego okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas próbny). Wraz z upływem wskazanego okresu, kolejne umowy zawierane pomiędzy tym samym pracodawcą i pracownikiem będą mogły przewidywać wyłącznie nieokreślony czas trwania umowy. Łączna liczba umów na czas określony zawieranych pomiędzy tymi podmiotami nie może przekroczyć trzech, czwarta stawać ma się umową na czas nieokreślony. Nowe przepisy wprowadzające powyższe ograniczenia i limity stanowią odzwierciedlenie wymogów dyrektywy 99/70/TWE z 28.06.1999 r., do której dostosowane zostały przepisy prawa polskiego.

A co z umowami, które zostały zawarte przed dniem wejścia w życie nowych przepisów i trwają nadal w momencie wejścia ich w życie?

Zmiany w przepisach Kodeksu Pracy będą miały wpływ na większość trwających już stosunków pracy, które nie uległy zakończeniu przed dniem rozpoczęcia obowiązywania nowych przepisów. Dla przykładu znowelizowane przepisy znajdą zastosowanie do umów o pracę na czas określony trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji, z tym zastrzeżeniem, że w ramach  33- miesięcznego limitu zatrudnienia bierzemy pod uwagę okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie zmian, tj. licząc od 22 lutego 2016 r.

Co istotne, w przypadku umów o pracę na czas wykonywania określonej pracy, trwających w dniu wejścia w życie zmian ustawodawca, mając na względzie zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu prawnego, zezwala na kontynuację stosunku pracy w oparciu o taką umowę, jednakże aż do zakończeniu okresu obowiązywania podlega ona dotychczasowym przepisom Kodeksu Pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Od dnia wejścia w życie nowelizacji umowę o pracę na czas określony można wypowiedzieć w każdym momencie, bez względu na jej długość. Zmiana ta jest odpowiedzią na zarzuty  TSUE i Komisji Europejskiej, w ocenie których dotychczasowe regulacje bezpodstawnie różnicowały sytuację pracowników zatrudnionych w oparciu o długoletnie umowy o  pracę zawierane na czas określony i tych zatrudnionych bezterminowo. Od dnia 22 lutego 2016 r. ustalenie  okresu wypowiedzenia dla umowy na czas określony przebiega w oparciu o analogiczne zasady, jak w przypadku umów na czas nieokreślony tj. w zależności od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy.

Przyszłe zmiany

22 czerwca 2016 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał kolejną nowelizację Kodeksu pracy, tym razem likwidującą tzw. syndrom pierwszej dniówki. Na mocy obowiązujących przepisów Kodeksu Pracy umowa może być dostarczana pracownikowi do końca pierwszego dnia pracy. Od dnia 1 września br. tj. od dnia wejścia w życie nowelizacji pracodawca zobowiązany będzie do podpisania z pracownikiem umowy jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy. Dzięki tej zmianie, pracodawcy pozbawieni zostaną możliwości zwlekania z  dopełnieniem wszelkich formalności związanych z zawarciem umowy do końca pierwszego dnia pracy. 

Z danych przedstawionych w Sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2014 roku wynika, że nielegalne zatrudnienie polegające na powierzeniu pracy bez potwierdzenia na piśmie  rodzaju umowy o pracę i jej warunków oraz niezgłoszeniu osoby zatrudnionej do ubezpieczenia społecznego stwierdzono w 18 %  kontrolowanych podmiotów (w 2013 r. – w 18 %, w 2012 r.- w 16 %). Tego rodzaju naruszenia przepisów najczęściej zanotowano w sektorze transportu, zakwaterowaniu, usługach gastronomicznych i gospodarce magazynowej. Z tego punktu widzenia, zmiany w ustawodawstwie wydają się mieć kluczowe znaczenie. Zdaniem Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, reforma ta co prawda nie zlikwiduje całkowicie szarej strefy, ale z pewnością przyczyni się do jej zmniejszenia. 

W przypadku pytań odnośnie spraw związanych z problematyką z zakresu prawa pracy zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. 

Joanna Walentynowicz