Aktualności

Wymiana informacji handlowych- czy niezapłacony rachunek za telefon jest przeszkodą do otrzymania kredytu?

W dniu 9 kwietnia 2010 r. Sejm uchwalił ostateczny tekst ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Nowa regulacja zastąpiła ustawę z 14 lutego 2003 r., która pod wieloma względami nie spełnia już potrzeb dzisiejszej gospodarki.

Ustawa o mało mówiącej nazwie „udostępnianiu informacji gospodarczych” reguluje między innymi bardzo ważne kwestie dla konsumenta Kowalskiego przekazywania, ujawniania, aktualizacji i przede wszystkim udostępniania takich danych jak niezapłacenie na czas rachunku telefonicznego, czynszu, bądź też innego wymagalnego świadczenia. Firmy zajmujące się gromadzeniem informacji o dłużnikach, zwane są „biurami informacji gospodarczej” (BIG), mogą funkcjonować tylko w formie spółki akcyjnej. Nowe przepisy mają usprawnić działalność biur informacji gospodarczej. Do najważniejszych zmian należą możliwość przekazywania informacji o zaległych zobowiązaniach przez wszystkich wierzycieli i stworzenie podstaw prawnych do wymiany danych pomiędzy BIG oraz innymi bazami danych w kraju i zagranicą.

Co można zgłosić do systemu danych?

Negatywne informacje
Obecnie w systemie można gromadzić dane dotyczące zobowiązań przedsiębiorców i konsumentów. W przypadku tej drugiej grupy dane obejmują wyłącznie zobowiązania wynikające z umowy o kredyt konsumencki zawartej bezpośrednio pomiędzy konsumentem a kredytodawcą oraz zobowiązania wynikające ze świadczenia usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewozu osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczania energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczania wody i odprowadzania ścieków, wywozu nieczystości, dostarczania energii cieplnej.

Łączna kwota zobowiązań konsumenta, którego dane mogą być przekazane do BIG wobec przedsiębiorcy, musi wynosić co najmniej 200 zł i być wymagalna od co najmniej 60 dni, a od wezwania przez przedsiębiorcę listem poleconym do zapłaty musi upłynąć co najmniej miesiąc. W wezwaniu nie może zabraknąć informacji o zamiarze przekazania danych do biura wraz z danymi wybranego BIG. Wszystkie cztery wymienione warunki muszą być spełnione jednocześnie. 

Ustawa z 14 lutego 2003 r. stawiała szereg wymagań, jakie musiał spełnić podmiot uprawniony do dostarczania informacji gospodarczych, co powodowało, że tylko niektórzy mogli dokonać zgłoszenia.

Obecnie obowiązująca ustawa wskazuje, że uprawnionymi podmiotami do zgłoszenia dłużników są wszyscy wierzyciele bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Konsekwencją przyjętych rozwiązań jest zmiana używanych obecnie pojęć przedsiębiorca i konsument na wierzyciel i dłużnik. Wierzycielem będzie osoba fizyczna, której wierzytelności zostały potwierdzone prawnie, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której (w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej lub stosunkiem prawnym) przysługują wierzytelności, czyli np. spółdzielnia mieszkaniowa czy jednostka budżetowa gminy. Dłużnikami będą powyżej wymienione osoby fizyczne i prawne zobowiązane względem wierzyciela w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub stosunkiem prawnym, jak np. najemca nie będący członkiem spółdzielni zobowiązany z tytułu umowy najmu. Pojawiło się przy tym pojęcie dłużnika niebędącego konsumentem (wyłączające osoby fizyczne) i dłużnika będącego konsumentem (takim będzie np. dłużnik alimentacyjny). Informacje o dłużniku nie-konsumencie będzie można przekazać, gdy łączna kwota wymagalnych zobowiązań wynosi co najmniej 500 złotych, w przypadku dłużnika będącego konsumentem będzie to kwota minimum 200 zł.

Oprócz typowych informacji o zaległych roszczeniach przedsiębiorca może w każdym czasie przekazać informację dotyczącą posłużenia się wobec niego podrobionym lub cudzym dokumentem, w szczególności dokumentem potwierdzającym tożsamość lub zaświadczeniem o zatrudnieniu czy też zarobkach.

Pozytywne informacje
Przekazywanie pozytywnych informacji o wywiązywaniu się z zobowiązań płatniczych nie jest przewidziane w dotychczasowej ustawie. Przedsiębiorca jest jednak zobowiązany, na wyraźne żądanie konsumenta, takie informacje o nim przekazać. Żądanie konsumenta składa się na piśmie ze wskazaniem biura, do którego informacje gospodarcze powinny być trafić. Nowe regulacje przewidują, że wierzyciel, za zgodą dłużnika, będzie mógł przekazać pozytywną informację gospodarczą. Wyraźna inicjatywa dłużnika- chociaż w tym przypadku lepiej mówić o usługobiorcy- nie będzie zatem potrzebna. Ta zmiana przyczyni się do uzupełnienia pełnego obrazu wiarygodności płatniczej konsumenta.

Współpraca różnych biur informacji gospodarczej 
Celem nowej ustawy było poprawienie współpracy i komunikacji między biurami informacji gospodarczej a Biurem Informacji Kredytowej (BIK). Istniejące BIG uzyskały dostęp do zasobów danych bankowych BIK, co miało przełomowe znaczenie dla rozwoju rynku informacji gospodarczych w Polsce. Skutkiem dostępu do tych informacji jest możliwość przetwarzania archiwalnych danych dłużników niebędących konsumentami. 

Poza tym ustawa umożliwia BIGom wymianę danych z ich odpowiednikami z innych państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), co umożliwi pozyskiwanie danych o zagranicznych kontrahentach. Warunkiem wymiany informacji o dłużnikach jest zgoda dłużnika o przekazywaniu jego danych. 

Przepisy znoszą też wymóg podawania numeru NIP przez zagranicznego przedsiębiorcę. Obowiązek ten uniemożliwiał do tej pory zagranicznym firmom przekazywania informacji gospodarczych, co było sprzeczne z prawem wspólnotowym i zostało poprawione przez nowelizację ustawy. 

W sierpniu 2011 r BIK podpisało umowę o transgranicznej wymianie informacji o zobowiązaniach kredytobiorców z niemieckim biurem SCHUFA. BIK może więc sięgać po informacje o historii kredytowej dłużnika, który zawarł umowy kredytowe na terenie Niemiec.

Nowe zasady przechowywania informacji 
Podmiot, który otrzyma informacje gospodarcze od biura, musi je usunąć w terminie 90 dni od dnia ich otrzymania. Obowiązek ten dotyczy również biura w zakresie informacji gospodarczych otrzymanych od innego biura. Powyższe ograniczenie nie dotyczy jednak instytucji ustawowo zobowiązanych do oceny ryzyka kredytowego lub operacyjnego, w tym przede wszystkim banków - te będą mogły przechowywać informacje gospodarcze bez ograniczeń dla celów dowodowych. 

Aby umożliwić tworzenie baz informacji pozytywnych, zmiany dotyczące zobowiązania będą podlegać aktualizacji.

Skutki niepłacenia rachunków, prawo do informacji
Zaległy, niezapłacony rachunek za prąd, czynsz lub telewizję kablową może stać się przeszkodą w otrzymaniu zwykłego kredytu konsumenckiego. Jeśli usługodawca, któremu jesteśmy winni 250 zł, współpracuje z zarejestrowanym biurem informacji gospodarczej i przy wezwaniu do zapłaty poinformował nas o przekazaniu informacji do takiego rejestru dłużników, możemy znaleźć się niespodziewanie na „czarnej liście”. W przypadku, gdy będziemy starać się o kredyt w banku, może nas spotkać przykra niespodzianka odmowy z powodu braku wiarygodności finansowej.

Usunięcie z rejestru następuje dopiero po dokonaniu całkowitej spłaty zadłużenia. Ponadto, jak wskazano na stronie internetowej BIG InfoMonitorSA około 40 % dłużników spłaca swoje zobowiązania po otrzymaniu wezwania do zapłaty ze wskazaniem, iż nie uregulowanie płatności, może spowodować wpis do rejestru, a dalsze 35 % dokonuje spłaty po otrzymaniu informacji o ich wpisie do rejestru.

Jeśli powyższe dane znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości, rejestr dłużników może stanowić doskonałe narzędzie windykacji dla podmiotów mających problemy z niesolidnymi dłużnikami.